ริมฝีปากเป็นอวัยวะที่สำคัญของเรา การมีริมฝีปากสุขภาพดี อมชมพู สดใส นุ่มนวล จึงช่วยเสริมสร้างความมั่นใจให้เราได้   แต่ไม่ใช่ทุกคนที่จะมีริมฝีปากอันสวยงาม  ทั้งนี้มีสาเหตุและปัจจัยหลากหลายที่ทำให้ริมฝีปากของเรามีลักษณะแตกต่างกันไป  ลักษณะของริมฝีปากหนึ่งที่สร้างความกังวล และทำให้เรารู้สึกไม่มั่นใจก็คือ ริมฝีปากดำ หมองคล้ำ โดยบางคนอาจมีลักษณะของริมฝีปากแตกแห้ง ลอกเป็นขุยร่วมด้วย  หากเราเข้าใจกระบวนการและสาเหตุที่ทำให้ริมฝีปากมีลักษณะดังกล่าวแล้ว ก็จะทำให้สามารถฟื้นฟูริมฝีปากดำ หมองคล้ำ แตกแห้ง ลอกเป็นขุ่ย ให้กลับกลายเป็นริมฝีปากอมชมพู สดใส  นุ่มนวล เปล่งประกายได้อย่างไม่ยากเลย

โครงสร้างริมฝีปาก

ริมฝีปากของเรา  ประกอบด้วยชั้นผิวหนังที่สำคัญ 3 ชั้น  ได้แก่

1.   ผิวหนังชั้นบน (Stratum Corneum)  

เป็นชั้นบนสุดของริมฝีปาก  จัดเป็นส่วนหนึ่งของชั้นหนังกำพร้า   ผิวหนังส่วนนี้จะเป็นชั้นผิวหนังที่ตายแล้ว  มีการผลัดและหลุดลอกโดยกลไกธรรมชาติทุกเดือน   โดยผิวหนังชั้นนี้จะทำหน้าที่ป้องกันริมฝีปากจากปัจจัยภายนอกที่เป็นอันตราย  ไม่ว่าจะเป็นแสงแดด  ความร้อน  มลภาวะต่างๆ หรือเชื้อโรค  นอกจากนี้ผิวหนังชั้นนี้ยังช่วยป้องกันการสูญเสียของน้ำจากเซลล์ผิวของริมฝีปากอีกด้วย  หากชั้นผิวหนังชั้นนี้ไม่แข็งแรงหรือถูกทำร้ายจากปัจจัยกระตุ้นต่าง ๆ ก็จะทำให้ริมฝีปากดูไม่เรียบเนียน ริมฝีปากแตกแห้งลอกเป็นขุย ดูหมองคล้ำไม่สดใสได้   เนื่องจากผิวหนังชั้นนี้ของริมฝีปากบางกว่าผิวหนังปกติ 4-5 เท่า ทำให้เราสามารถมองริมฝีปากทะลุไปถึงชั้นหนังแท้ ซึ่งเป็นที่อยู่ของหลอดเลือดแดงฝอยมากมาย  ปรากฎเป็นสีของริมฝีปากอมชมพูสดใสนั่นเอง  

2. ผิวหนังชั้นหนังกำพร้า (Epidermis) 

ผิวหนังชั้นนี้จะบางกว่าผิวหนังปกติทำให้เราสามารถมองทะลุไปถึงชั้นหนังแท้ โดยผิวหนังชั้นนี้จะเป็นที่อยู่ของเซลล์ริมฝีปาก  และเซลล์สร้างเม็ดสีผิว  เซลล์ริมฝีปากสุขภาพดีจะมีความชุ่มชื่นของน้ำภายในเซลล์ ทำให้เซลล์มีลักษณะอวบอิ่มสดใส แต่หากเจ้าของริมฝีปากดื่มน้ำน้อย  หรือผิวหนังชั้นบน (Stratum corneum) ถูกทำร้ายจากปัจจัยกระตุ้นต่างๆ เจ็บป่วย อยู่ในสภาวะที่ทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำ  ก็จะทำให้เซลล์ผิวในชั้นนี้สูญเสียน้ำไปด้วย  เซลล์ผิวที่สูญเสียน้ำจะมีลักษณะเหี่ยวย่น หมองคล้ำไม่สดใส ทำให้ริมฝีปากดูหมองคล้ำ แตกแห้ง มีริ้วรอย ดูไม่สดใสไปด้วย   

เซลล์สร้างเม็ดสีผิว (Melanocyte)  เป็นเซลล์ที่ทำหน้าที่สร้างเม็ดสีผิวสีดำ เรียกว่า "เมลานิน" (Melanin)  โดย Melanocyte จะมีการสร้าง Melanin ก็ต่อเมื่อได้รับปัจจัยกระตุ้นต่าง ๆ เช่น  รังสียูวีในแสงแดด อนุมูลอิสระ และสารนิโคตินในบุหรี่ เป็นต้น   ปริมาณ Melanocyte นั้น เป็นสิ่งที่แปรผันตามกรรมพันธุ์ โดยทั่วไปริมฝีปากของชาวยุโรปและชาวเอเชียส่วนใหญ่ มักจะไม่มีเซลล์ชนิดนี้  ยกเว้นได้รับการกระตุ้นจากปัจจัยกระตุ้นเป็นประจำ ร่างกายก็จะปรับตัวทำให้เกิดการสร้าง Melanocyte ขึ้นมาผลิตเม็ดสีผิว หรือ เมลานิน นั่นเอง   ยิ่งสัมผัสกับปัจจัยกระตุ้นมากก็จะเกิดการผลิตเม็ดสีผิวมาก  ซึ่งเม็ดสีผิวนี่เองที่ทำให้ริมฝีปากมีสีดำ หมองคล้ำ

3.  ผิวหนังชั้นหนังแท้  (Dermis)

ประกอบไปด้วยเส้นใยคอลลาเจน (Collagen) และ อีลาสติน (Elastin) ช่วยรักษาโครงสร้างของชั้นผิวหนังของริมฝีปาก  ทำให้ริมฝีปากมีความยืดหยุ่น  และช่วยในการกักเก็บน้ำและความชุ่มชื้นเอาไว้ นอกจากนี้ยังเป็นที่อยู่ของเส้นเลือดมากมายทำให้เรามองเห็นสีริมฝีปากเป็นสีของเลือดที่ไหลเวียนในเส้นเลือด  ริมฝีปากของผู้ที่มีสุขภาพดี  มีการไหลเวียนของเลือดสมบูรณ์ เช่น ผู้ที่ออกกำลังกายเป็นประจำ หรือนวดริมฝีปากบ่อย ๆ จึงมีสีแดงหรือสีชมพูสดใสนั่นเอง  ตรงกันข้ามในผู้ที่มีโรคประจำตัวบางโรคที่ทำให้การไหลเวียนเลือดบริเวณริมฝีปากไม่ดี (เช่น  โรคหัวใจ  โรคภูมิแพ้  โรคไต)  หรือบางท่านอยู่ในสภาพอากาศหนาวเย็น  ทำให้การไหลเวียนเลือดไม่ดี  ริมสีปากก็จะมีสีซีดหรือคล้ำ นั่นเอง 

ลักษณะของริมฝีปากดำ หมองคล้ำ และแห้งแตก

1.  มีการผลิตเม็ดสีผิว(Melanin) มากมายในชั้นหนังกำพร้า ทำให้ริมฝีปากมีลักษณะดำคล้ำ
2.  การไหลเวียนของเลือดในชั้นหนังแท้ไม่ดี  ทำให้ริมฝีปากหมองคล้ำ ไม่สดใส
3.  ผิวหนังชั้นบนถูกทำลาย  ทำให้ริมฝีปากขาดเกราะป้องกันจากปัจจัยกระตุ้นต่างๆ เช่น  ความร้อน  แสงแดด  อนุมูลอิสระ  น้ำระเหยออกจากชั้นผิวหนังของริมฝีปาก ทำให้ริมฝีปากเสียความชุ่มชื้น  มีลักษณะหมองคล้ำ ไม่สดใส และมีริมฝีปากแตก แห้ง ลอกเป็นขุยได้
4.  ริมฝีปากขาดน้ำและความชุ่มชื้น   ทำให้เซลล์ริมฝีปากที่ชั้นหนังกำพร้าเหี่ยว ไม่อวบอิ่มสดใส ชั้นหนังแท้เหี่ยวแฟ๊บไม่มีความยืดหยุ่น  อาจเกิดจากการสูญเสียน้ำเพราะผิวหนังชั้นบนถูกทำลาย  หรือเกิดจากสาเหตุอื่น  เช่น  การดื่มน้ำน้อย  สูญเสียเหงื่อมาก  ท้องเสีย  ปัสาวะบ่อย อากาศแห้ง หนาวเย็น เป็นต้น  

เปรียบเทียบริมฝีปากดำคล้ำแห้งแตก vs ริมฝีปากสุขภาพดี

  
สาเหตุทำให้ริมฝีปากดำ-หมองคล้ำ   

1. ปัจจัยกระตุ้นการสร้างเม็ดสีผิว  ได้แก่ มลภาวะและอนุมูลอิสระ, แสงแดด, สูบบุหรี่, การแพ้, การระคายเคือง, ผักและผลไม้ที่มีสารโซราเลน (psoralen)   
2. พฤติกรรมไม่พึงประสงค์  ได้แก่  เลียริมฝีปาก, ดื่มน้ำน้อย, ไม่ออกกำลังกาย, ดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน, อยู่ในที่ที่อากาศหนาวเย็น  
3. เครื่องสำอาง เช่น ลิปสติก  ยาสีฟัน อาจมีส่วนผสมที่ระคายเคืองปาก หรือทำให้แพ้  ริมฝีปากอักเสบ เมื่อหายจากการอักเสบแล้วจะทำให้ริมฝีปากดำและหมองคล้ำได้ ส่วนผสมในผลิตภัณฑ์ที่อาจทำให้แพ้หรือระคายเคือง ได้แก่  สี  น้ำหอม  แอลกอฮอล์ สารกันเสีย เป็นต้น
4. ปัจจัยที่ควบคุมยาก  ได้แก่ การเจ็บป่วย, ยารักษาโรค, กรรมพันธุ์, ฮอร์โมน เป็นต้น 

สาเหตุทำให้ริมฝีปากแตก แห้ง ลอกเป็นขุย

      

     เมื่อทราบสาเหตุที่ทำให้ริมฝีปากดำ หมองคล้ำแล้ว  การจะรักษาฟื้นฟู แก้ปากดำ หมองคล้ำ ให้กลายเป็นริมฝีปากอมชมพู สดใส นุ่มนวล ก็ไม่อยากเลยใช่ไหมคะ เพียงแค่หลีกเลี่ยงสาเหตุ และปัจจัยกระตุ้นที่ทำให้ริมฝีปากดำ หมองคล้ำ  แตก แห้งเป็นขุย  ร่วมกับการปรับพฤติกรรมที่ทำให้ริมฝีปากดำ หมองคล้ำ สุขภาพไม่ดี และตัวช่วยอีกนิดหน่อยไม่ว่าจะไปปรึกษาคุณหมอที่คลินิค หรือวิธีง่าย ๆ ที่สามารถทำเองได้ทุกวัน ก็คือการใช้ลิปบาล์มที่มีส่วนผสมที่ช่วยเติมความชุ่มชื้น ฟื้นฟูแก้ปากดำคล้ำ เพียงเท่านี้  ริมฝีปากของท่านก็จะกลายเป็นริมฝีปากอมชมพู นุ่มนวล สดใส เปล่งประกายอย่างแน่นอน

     ส่วนการฟื้นฟูริมฝีปากแตกและแห้งนั้นไม่ยากเลย  เพียงแค่ป้องกันปัจจัยกระตุ้น เช่น แสงแดด อนุมูลอิสระ ปรับพฤติกรรม เช่น  ไม่ลอกแกะปากที่แห้งแตก ไม่การเลียริมฝีปากบ่อย ดื่มน้ำให้มาก ๆ และใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมที่ช่วยบำรุง เติมความชุ่มชื้น เสริมสร้างเกราะป้องกันริมฝีปาก และปกป้องริมฝีปากจากปัจจัยกระตุ้น เพียงเท่านี้  ริมฝีปากแตกแห้ง ลอกเป็นขุย ก็จะกลับมาชุ่มชื้น สดใส นุ่มนวล เปล่งประกายอย่างแน่นอน   

ขอขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก...

https://www.medicalnewstoday.com/articles/326104#treatment
https://www.youtube.com/watch?v=xDdvXkInc8M
http://nedesignsplus.com/puriskin/purnu/Lip_Treat.html#
https://www.scienceabc.com/humans/why-are-lips-different-from-skin-areas.html
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2671032/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3400707/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3692188/
https://www.youtube.com/watch?v=FVb1Af6tJZs
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20618553
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1473-2165.2010.00491.x
https://www.healthline.com/health/dark-lips#remedies
https://www.modernghana.com/lifestyle/10937/what-causes-dark-lips.html
https://dermnetnz.org/topics/postinflammatory-hyperpigmentation/
https://www.thehealthsite.com/beauty/this-bad-habit-can-darken-your-lips-and-it-isnt-smoking-k915-327789/
https://www.healthline.com/health/dental-and-oral-health/black-spots-on-lips https://www.medicalnewstoday.com/articles/326104#causes #dehydration
https://pantip.com/topic/37166202
https://www.doctor.or.th/article/detail/3444
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1402006
https://ritual.truebotanicals.com/skin-care/hyperpigmentation/
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/phpp.12423
https://lifestyle.inquirer.net/23949/causes-of-and-solutions-to-darkened-lips/
https://www.femina.in/beauty/skin/things-that-are-harming-your-lips-88914-1.html